Sáng 7-5, Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam (VINPA) tổ chức hội nghị lấy ý kiến xây dựng nghị định mới về kinh doanh xăng dầu. Nhiều nội dung quan trọng của dự thảo nghị định đã được các thương nhân đầu mối, thương nhân phân phối quan tâm, đưa ra ý kiến góp ý.
Trong 10 năm, nghị định về kinh doanh xăng dầu đã ba lần thay đổi nhưng vẫn chưa triệt để. Trong ảnh: Một cửa hàng xăng dầu ở Hà Nội. Ảnh: PHI HÙNG
Thương nhân đầu mối kiến nghị bỏ quỹ bình ổn
Nêu ý kiến tại hội nghị, ông Trần Ngọc Năm, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam - Petrolimex, cho biết dự thảo nghị định đã có nhiều nội dung mới. “Một số ý kiến cho rằng dự thảo chỉ là “bình mới rượu cũ”, chúng tôi không đồng tình. Vì những nội dung nào còn phù hợp thì chúng ta vẫn phải kế thừa” - ông Năm bày tỏ.
Đề cập đến vấn đề quỹ bình ổn, phó tổng giám đốc của Petrolimex đề nghị xem xét bỏ quỹ này. Lý do là nếu thực hiện chu kỳ điều hành giá bảy ngày/lần như hiện nay thì mức độ biến động giá giữa các lần điều chỉnh giá cơ bản không còn lớn. Diễn biến giá xăng dầu trong nước đã bám sát giá thế giới. Do đó, những tác động của việc điều chỉnh giá bán xăng dầu lên tình hình kinh tế - xã hội không lớn qua mỗi lần điều chỉnh giá bán.
Bên cạnh đó, việc bỏ Quỹ bình ổn giá xăng dầu cũng giảm thiểu rủi ro, bất cập trong việc quản lý quỹ trong thời gian qua, như việc trường hợp của một số thương nhân đầu mối Xuyên Việt Oil, Hải Hà, Thiên Minh Đức… Qua đó góp phần minh bạch thông tin, tránh tình trạng người dân hiểu nhầm quỹ bình ổn giá là quỹ của doanh nghiệp (DN).
“Chúng tôi biết là khó cho cơ quan quản lý nhà nước nhưng về góc độ thị trường, chúng tôi đề nghị mạnh dạn bỏ quỹ bình ổn. Qua quan sát, chúng ta cũng thấy thời gian qua quỹ bình ổn hầu như không trích, chi sử dụng quỹ nhưng thị trường vẫn không gặp vấn đề gì. Trong khi duy trì quỹ, DN rất khổ do phải làm bảng kê lượng xuất bán, báo cáo, kiểm kê rồi thanh tra, kiểm tra. Như với Petrolimex, một năm thực hiện 11 triệu m3/tấn, số lượng rất lớn, kể cả dùng máy tính cũng có độ chênh lệch. Chỉ cần sai lệch nhỏ thì bị quy là sai phạm. Rất khổ” - ông Năm nói.
Phó tổng giám đốc của Petrolimex cũng bày tỏ nếu trong trường hợp vẫn tiếp tục duy trì quỹ bình ổn thì đề xuất cơ quan quản lý nhà nước trực tiếp quản lý quỹ được hình thành từ các DN đầu mối. Đồng thời có quy định cụ thể để trích/chi quỹ và đảm bảo kịp thời, thuận tiện trong trường hợp chi sử dụng quỹ để không làm ảnh hưởng đến vốn của DN.
Theo tính toán của Petrolimex, nếu dự trữ lên 30 ngày, tức là tăng 10 ngày so với hiện hành. Theo mức phân giao nguồn năm 2024, toàn thị trường sẽ mất thêm chi phí xấp xỉ 900 tỉ đồng.
Đồng quan điểm, ông Cao Hoài Dương, Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty Dầu Việt Nam - PVOil, cũng đề xuất bỏ quỹ bình ổn. Chia sẻ thêm, ông Dương cho biết hiện nay giá thị trường xăng dầu lên xuống khó lường nhưng mỗi kỳ điều hành giá, DN cứ phải hồi hộp đoán xem kỳ này quỹ sử dụng thế nào, trích ra sao… Bên cạnh đó, quỹ bình ổn là nguồn lực của người dân đóng góp vào thì bản chất không phải bình ổn.
“Nhà nước xây dựng quỹ với thiện chí hỗ trợ cho người dân nhưng hiện nay thiện chí đó người dân không cảm nhận được, người dân phản đối kịch liệt thì duy trì quỹ để làm gì. Do vậy, tôi kiến nghị nếu được thì bỏ quỹ bình ổn. Nếu vì nhiều lý do mà chưa thể bỏ quỹ bình ổn thì chỉ khi nào giá lên mức cao quá mới sử dụng quỹ. Như thế để chúng tôi bớt hồi hộp, không phải đoán định điều hành của Nhà nước, điều hành của Nhà nước phải minh bạch” - ông Dương nói.
Ông Đoàn Minh Quang, Tổng Giám đốc DN xăng dầu đầu mối Thanh Lễ, cũng đề xuất bỏ Quỹ bình ổn giá xăng dầu. Nếu vẫn giữ quỹ thì nên do Nhà nước quản lý.
Ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch VINPA, cho hay: “Có ý kiến cho rằng Nghị định 83 về kinh doanh xăng dầu đã trải qua ba lần sửa đổi nhưng vẫn không triệt để, không hoàn chỉnh. Nhưng thật sự thì theo quy định, mỗi lần sửa đổi không được sửa đổi quá 20% nội dung của nghị định hiện tại. Do vậy chúng ta chỉ sửa đổi được những vấn đề rất lớn, mang tính nhất thời”.
“Dự trữ lưu thông là trách nhiệm của Nhà nước, không thể đổ lên vai DN”
Vấn đề được nhiều DN đầu mối xăng dầu quan tâm là quy định về dự trữ lưu thông xăng dầu hiện là 20 ngày thì dự thảo đề xuất tăng lên 30 ngày. Ông Trần Ngọc Năm nói: Không chỉ tăng ngày dự trữ lưu thông lên 30 ngày mà quy định còn chặt chẽ hơn, tồn kho xăng dầu là xăng dầu thuộc sở hữu của thương nhân đầu mối và nằm trên lãnh thổ Việt Nam.
“Dự trữ lưu thông là dự trữ lưu thông. Nhà nước muốn tăng lên 50 hay 60 ngày thì Nhà nước phải đầu tư, tại sao lại chuyển hết sang cho DN? 20 ngày cũng đã chết chứ chưa nói đến 30 ngày. Vì việc quy định tồn kho nằm trên/trong lãnh thổ Việt Nam thì bản chất đã tăng số ngày dự trữ so với hiện hành. Vì hiện nay việc xác định ngày tồn kho đang thực hiện theo chế độ kế toán, bao gồm hàng đi đường từ cảng xếp nước ngoài trước khi về đến lãnh thổ Việt Nam” - ông Năm nói.
Theo tính toán của Petrolimex, nếu dự trữ lên 30 ngày, tức là tăng 10 ngày so với hiện hành. Theo mức phân giao nguồn năm 2024, toàn thị trường sẽ mất thêm chi phí xấp xỉ 900 tỉ đồng. Chưa kể tồn kho 30 ngày sẽ rất khó kiểm soát rủi ro, đặc biệt là khi giá xăng dầu thế giới giảm mạnh.
Tiếp tục chia sẻ, ông Năm nhấn mạnh: “Chúng ta không phải lo lắng về an ninh năng lượng, vì còn một công cụ nữa là tổng nguồn tối thiểu, Bộ Công Thương có thể điều chỉnh việc phân giao tổng nguồn tối thiểu xăng dầu”.
Đồng quan điểm, ông Phạm Văn Thoại, Tổng Giám đốc Công ty Saigon Petro, cũng đánh giá yêu cầu lượng hàng dự trữ lưu thông tối thiểu bằng 30 ngày sẽ làm ảnh hưởng khá lớn đến nguồn tài chính cũng như rủi ro về giá của DN.
Ông Cao Hoài Dương, Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty Dầu Việt Nam - PVOil, cũng cho rằng dự trữ lưu thông với mục đích an ninh năng lượng quốc gia là trách nhiệm của Nhà nước, không thể dồn trách nhiệm đó lên vai của DN. Trách nhiệm của DN với Nhà nước là thuế.
“Dự trữ 30 ngày hay 50 ngày là trách nhiệm của Nhà nước và Nhà nước cần bỏ tiền ra. Tất nhiên, trong điều kiện của Việt Nam hiện nay chưa thực hiện được, đòi hỏi trách nhiệm chia sẻ của cộng đồng, DN thì chúng tôi cũng chung tay cùng Nhà nước nhưng ở mức độ hợp lý” - ông Dương nói.
Lãnh đạo PVOil cho rằng mức dự trữ lưu thông 20 ngày như hiện tại là hợp lý, không nên tăng hơn nữa, vì sẽ tạo gánh nặng tài chính rất lớn cho DN. Ông Dương cũng cho rằng cần bàn đến vai trò dự trữ của hai nhà máy lọc dầu Bình Sơn và Nghi Sơn. Hai nhà máy này luôn có lượng dầu thô đáp ứng 20-30 ngày để đảm bảo vận hành.
Nhiều doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu kiến nghị Nhà nước mạnh dạn bỏ Quỹ bình ổn giá xăng dầu. Ảnh: VINPA
Ghi nhận ý kiến của các DN, ông Phan Văn Chinh, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương), cho hay thay mặt tổ biên tập ban soạn thảo, Vụ Thị trường trong nước sẽ ghi nhận, tiếp thu, tổng hợp các ý kiến đóng góp của các DN xăng dầu tại hội nghị.
Đồng thời, vụ sẽ tiếp thu, giải trình và tiếp tục xin ý kiến từ các bộ, ngành, hiệp hội, DN. Từ đó hoàn thiện nội dung nhằm xây dựng nghị định mới phù hợp với thực tiễn kinh doanh hiện nay cũng như xu thế phát triển trong tương lai. Khi nghị định được ban hành sẽ giải quyết các vấn đề căn cơ, lớn nhất trong hoạt động kinh doanh xăng dầu.•
AN HIỀN
