Cả hệ thống chính trị vào cuộc
Nhiều năm về trước, xã Mậu Long từng là điểm “nóng” của nạn tảo hôn. Với sự chủ động vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương, các đơn vị trường học và các lực lượng chức năng bằng những biện pháp cụ thể, vấn nạn tảo hôn đến nay cơ bản được đẩy lùi.
Yên Minh đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền để giảm thiểu tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống. Ảnh: Lan Phương
Chủ tịch UBND xã Lục Xuân Hân cho biết: để giảm thiểu nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết, khâu tuyên truyền là yếu tố quan trọng nhất. Bởi vậy, xã đã tập trung cho công tác này đến già làng, trưởng bản, người có uy tín và trong cả trường học. Nhờ đó, xã đã không còn tình trạng hôn nhân cận huyết thống, tình trạng tảo hôn cũng giảm đáng kể, riêng năm 2023 chỉ còn 1 trường hợp tảo hôn. Bên cạnh tuyên truyền, Mậu Long cũng thành lập tổ phòng chống tảo hôn. Khi phát hiện có trường hợp tảo hôn sẽ phối hợp tuyên truyền, vận động, còn đối với những trường hợp cố tình sẽ đưa ra xem xét, xử lý theo pháp luật. Ngoài ra, hầu hết các thôn, bản đều có quy ước, hương ước xử phạt các cặp tảo hôn, hôn nhân cận huyết, có tính răn đe rất cao.
Có thể thấy, tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong đồng bào dân tộc thiểu số đã kéo theo nhiều hệ lụy cho gia đình và xã hội, là lực cản sự phát triển kinh tế, xã hội và chất lượng dân số. Thực trạng này xuất hiện từ lâu do quan niệm, tập quán lạc hậu, song gần đây lại có trường hợp xuất phát từ nhận thức chưa đúng đắn của một số bạn trẻ. Bởi vậy, việc tuyên truyền, giáo dục các em ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường là nhiệm vụ quan trọng.
Hiện nay, ngành giáo dục huyện Yên Minh đã đưa nội dung giáo dục giới tính vào giảng dạy. Học sinh được tiếp cận với các quy định pháp luật về hôn nhân và gia đình; tác hại, hậu quả của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú THCS và THPT Yên Minh là một điểm sáng trong công tác này. Để giảm thiểu tình trạng tảo hôn, nhà trường đã cụ thể hóa những kế hoạch, hướng dẫn của cấp trên cho khoa học, phù hợp với điều kiện thực tế. Duy trì hoạt động của gần 10 câu lạc bộ, nhất là câu lạc bộ “tiền hôn nhân” đã đem đến cho các em học sinh nhiều kiến thức bổ ích, kỹ năng tự vệ trước nạn tảo hôn, sinh sản… Đến nay, nhà trường không có tình trạng học sinh vi phạm tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.
Chia sẻ về quyết tâm của địa phương, Phó Chủ tịch UBND huyện Yên Minh Nguyễn Đình Duẩn cho biết: Yên Minh đã tập trung triển khai thực hiện tốt Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số” giai đoạn 2021 - 2025 của UBND tỉnh à Giang. Theo đó, huyện chỉ đạo các ngành chức năng đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến những quy định của pháp luật liên quan đến hôn nhân gia đình, tảo hôn và hôn nhân cận huyết đa dạng, phong phú, lồng ghép ở các buổi họp thôn, bản, hội nghị. Đặc biệt, chú trọng tuyên truyền về tác hại, hậu quả và hệ lụy do tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi góp phần giảm thiểu và tiến tới ngăn chặn vấn nạn này. Nếu như năm 2021, toàn huyện có tới 69 trường hợp tảo hôn thì hết năm 2023 mới chỉ có 29 trường hợp.
Đổi mới phương pháp, nâng cao hiệu quả tuyên truyền
Để tiếp tục xóa các hủ tục, trong đó có nạn tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, tiến tới xây dựng môi trường sống văn minh, hiện đại, no đủ, Phó Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Đình Duẩn khẳng định: Yên Minh sẽ tiếp tục tập trung đổi mới phương pháp, nâng cao chất lượng tuyên truyền, giáo dục về hôn nhân và gia đình; xác định rõ đối tượng để có nội dung, phương pháp phù hợp; phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp, các tổ chức đoàn thể, nhất là cấp cơ sở, đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền trong nhà trường. Trong đó, tập trung làm tốt công tác giáo dục sức khỏe sinh sản tiền hôn nhân, giáo dục giới tính cho học sinh.
Mặt khác, tiếp tục phát huy tốt vai trò của người có uy tín, hội viên hội nghệ nhân dân gian, già làng, trưởng các dòng họ trong việc tuyên truyền, vận động bà con nhân dân chấp hành, thực hiện tốt chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về hôn nhân gia đình, giữ gìn và phát huy tốt bản sắc văn hóa tốt đẹp của dân tộc, xóa bỏ hủ tục, phong tục tập quán lạc hậu. Đồng thời, tăng cường kiểm tra, đánh giá công tác triển khai thực hiện Đề án của các xã, thị trấn gắn với công tác triển khai thực hiện các chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, xây dựng nông thôn mới của địa phương.
Phó Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Đình Duẩn cho rằng: ngoài tuyên truyền, vận động, ngăn chặn vấn nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết, rất cần sự chung tay, đồng hành, hỗ trợ của các ban, ngành, đoàn thể và xã hội giúp đỡ những trường hợp tảo hôn thực sự khó khăn, để các em không bị bỏ lại phía sau.
Trọng Hiếu - Lan Phương
